Veri Tabanı Yönetim Sistemi

Konu: Veri Tabanı Yönetim Sistemi Ptsi Ocak 26, 2009 9:26 pm

Veri Tabanı Yönetim Sistemi

Giriş

Veri: Veri tabanında kayıtlı fiziksel değer

Bilgi: bu değerlerin anlamı veya işlenmiş halidir.

Veri Tabanı: Temelde bilgisayara dayalı bir veri saklama sistemidir. En önemli görevi veriyi depolamak ve bilgiyi işlemektir.

Veri Tabanı Sistemi

Veri Tabanı Sistemi dört temel elemandan oluşur: Veri, donanım, yazılım ve kullanıcılar.

1. Veri: Depolanan veri bir veya daha fazla veri tabanına bölünebilir. Ancak kullanımı daha rahat olduğu için tercih edilen yol verilerin tamamı sistemin içine tek bir veri tabanı içine toplamaktır. Sonuç olarak bir veri tabanı bütünleşik (entegre) ve paylaşılabilir bir depodur.

Bütünleşik sözcüğünün kullanılmasının sebebi, birden fazla ayrı veri dosyasının tekrarlamalar olmaksızın bütünleştirilmesidir. Örneğin, kurs ve çalışan dosyalarının olduğunu varsayalım. Çalışan dosyasında isim, adres, bölüm ve maaş bulunsun. Kurs dosyasında da katıldığı hizmet içi eğitimlerle ilgili bilgiler bulunsun. Kursa yeni başlayacak birisinde kişinin çalıştığı bölümle ilgili bilgilerin kurs dosyası içinde olmasına gerek yoktur. Bu bilgiler numara ya da isim anahtar gösterilerek öğrenilebilir. Bu bilgilerin iki dosyada da bulunması sadece yer israfıdır.

Paylaşılabilir sözcüğü ile veri tabanı içindeki veri parçalarının değişik kullanıcılar tarafından paylaşılması kasdedilir. Bu durumda bu kullanıcıların her biri aynı veri dilimine (belli farklı amaçlar için) ulaşılabilirler. Bu veri tabanının bütünleşik olmasının sonucudur. Yukarıda verilen örnekte de 'bölüm' bilgisi birden fazla amaçla kullanılmış, yani paylaşılmıştır. Burada önemli bir nokta da aynı veri parçasının n tane kullanıcının aynı anda ulaşabilmesidir. Buradan da bir veri tabanı sisteminin çoğunlukla çok kullanıcılı bir sistemle desteklenmesi gereği ortaya çıkmaktadır.

2. Donanım: Kullanılan yazılımın donanımla uygun olması, depolama birimleri ve donanımın güvenliği önemlidir.

3. Yazılım: Fiziksel veri tabanı ile sistem kullanıcıları arasındaki iletişi sağlayan yazılıma Veri Tabanı Yönetim Sistemi (VTYS) (Data Base Management System) adı verilir. Veri tabanına ulaşabilmek için kullanıcıdan gelen bütün istekler Veri Tabanı Yönetim Sistemi tarafından yerine getirilir. Bir VTYS, kullanıcıya donanımla ilgili bilgi bilmeye zorlamaz.

4. Kullanıcılar: Üç sınıf kullanıcı vardır. Uygulama programcısı: Bir programlama diliyle programı yazan, veri girişi, ekleme, silme, değiştirme işlemini yapan kişidir. Son kullanıcı: Uygulama programcısının hazırladığı programı kullanır. Veri Tabanı Yöneticisi:

Veri tabanı sistemi kullanan bir işletmede bütün verilere ulaşılabilen ve onlar üzerinde merkezi sorumluluğu olan yöneticilik ve teknik bilgiye sahip kişiye Veri Tabanı Yöneticisi denir. Bu kişinin en önemli görevi arasında, işletme/kurum/okula ait bilgilerin dağıtılmasına ve kontrolün yapılmasını sağlamaktır.
Veri Tabanının üstünlükleri

· Tekrarların önlenebilir.

· Veriler arası uyuşmazlıklar ortadan kaldırılabilir.

· Veriler paylaşılabilir.

· Standartizasyon getirir.

· Güvenlik önlemleri alınabilir. (muhasebe, idare, demirbaş, öğretmen bilgileri, öğrenci bilgileri ... bölümlerine hangi dosyaları kullanacaksa o dosyalara kullanım hakkı verilir.)

· Çatışan istekler dengelenebilir.

· Veriden Bağımsızlık: Veri tabanı sisteminin uygulamaların depolama yapısı ve erişim yöntemlerine karşı bağışıklığıdır.
Veri Tabanının Bileşenleri
Alan (field): Veri tabanı içinde verilerin isimlendirilmiş en küçük birimidir. (okul no, ad, soyadı, yabancı dili ... gibi).
Kayıt (record): Birbirleriyle bağlantılı alanlar topluluğudur. Bir öğrenciye ait okul no, ad, soyadı, yabancı dili bilgilerinin bütünüdür.
Dosya (file): Aynı alanlara sahip kayıtların topluluğudur.
Veri Tabanı Yönetim Sistemi Image74

Verilerin kodlanması

Veriler kodlanırken hep aynı tipte kodlanmalıdır. Kısaltma kullanılacaksa tüm verilerde kullanılmalı ya da hiç kullanılmalıdır. Örneğin mezun olduğu okul alanına, İlköğretim Okulu, İ.Ö.O., İlköğr. Ok. ... gibi yazılması sorgulama işleminin yapılmasında problemlere yol açar.

Alan adları veri türleriyle uyumlu olmalıdır. Örneğin bir kayıttaki kişinin cinsiyetinin girileceği alana cins, cinsiyet alan adı verilebilir.

Büyük-küçük harf kullanırken dikkat edilmelidir. Rastgele kullanılmamalıdır.
Dağıtılmış Veri Tabanları
Bu sistemde veriler tek bir ana belleğe yardımcı belleklerde bir ağ (network) içinde bulunur. Dolayısıyla, veriler birbirine kilometrelerce uzaktan bir veri hattı yoluyla bağlanmaktadır. Bankalardaki bilgisayar kullanımı buna örnek olarak verilebilir. Şubelerin bilgisayarları bankanın merkez şubesine bağlıdır. Merkez şube diğer şubeleri denetleyebilir. Yerel müşterilerle ilgili işlemler merkeze bildirilmeden yapılabilir.

ACSESS ile Veri Tabanı Yönetimi

Tablolar: Bir veri tabanı içinde verilerin depolandığı ve bu veriler arasındaki ilişkilerin belirtildiği temel bileşenlerdir.

Sorgu: Veri tabanı içindeki tablolarla tutulan veriler ile ilgili standart dışı isteklerin karşılanması için kullanılan bileşenlerdir. Birbiriyle ilişkili bütün veriler tekbir tablo içinde tutulamazlar. Tabloların içindeki anahtar alanlar, bu bileşen yolu ile birbirleri ile ilişkilendirilerek istenilen bütün çıktılar elde edilebilir.

Formlar: Veri tabanından yararlanacak kişilerin, veri tabanı tabloları içerisinde kolay ve etkin bilgi yüklemelerini sağlamaktır. Veri tabanına bilgi girişinde, kullanıcıya rahatlık sağlayan arayüzler form nesneleri sayesinde oluşturulabilir.

Raporlar: Veri tabanı içinde çeşitli tablolarda tutulan verilerin kağıt formatında çıktısını almak için kullanılabilecek bir bileşendir. Verilerin kağıt üstünde görülmesini istediğimiz şekildeki çıktıları raporlar aracılığıyla tasarlanır.

Modüller: Bağımsız program kodlarıdır. Modül içinde function ve sub tipi altprogramlar bulunur. Bu prosedürler içinde Visual Basic programlama dili komutları kullanılarak program parçacıkları yazılır.

Veri Tabanı Tasarımı

İstemlerin Saptanması

Veri tabanı içinde hangi verilerin yer alması istenmektedir.
Veri tabanından istenen rapor türleri nelerdir?

Veri tabanı İçinde yer alacak olan tabloların belirlenmesi

Veri tabanı içinde yer alacak olan tabloların belirlenmesinin son kullanıcı açısından bir önemi yoktur. Fakat veri tabanı tasarımcısı için sistemin verimi ve güvenirliği açısından çok önemlidir.

Her konu ile ilişkili bilgiler ayrı bir tablo içine yerleştirilmelidir. Örneğin personel bilgisi içine öğrenci bilgisi yerleştirilmemeli, personel sicil bilgisi tablosuna muhasebe verileri yüklenmemeli.

Aynı tablo içinde tekrara edilen alanlar bulunmamalıdır. Örneğin, bir personelin maşı diye bir alan olmamalı. Personelin maaşı verinin girildiği zamana bağlı olarak değiştiği için aynı veri tabanında personelin maaşı farklı olacaktır. Maaşı hesaplatmak en uygun yoldur.

Tablolar İçindeki Alanların ve Anahtar Alanların Belirlenmesi

Her alanın içinde tek bir içerik olmalıdır. Örneğin adres alanı içinde mahalle, sokak, numara, ilçe, il olmamalıdır. Kuracağımız veri tabanına göre parçalamalar yapılabilir. Örneğin adres alanı için mahalle, sokak, numara, ilçe, il alanları tercih edilmelidir eğer veri tabanımızda aynı mahallede ve aynı sokakta oturan kişileri bulmak istiyorsak. Ya da aynı il ve ilçede oturanları listelemek istiyorsak il ve ilçe alanları mutlaka ayrı alanlarda olması tasarlanmalıdır.

Her tablo için alanlardan biri mutlaka birincil anahtar (primary key) olarak tanımlanmalıdır. Bu alan, tekrarlanan verilere ait alan olmalıdır. Örneğin, personel için mebsis no, ürünler için ürün kodu gibi.

Bazı alanlar farklı tablolarda tekrarlanabilir. Burada veri bütünlüğünün bozulmaması için dikkat edilmesi gereken nokta iki tablo arasındaki verilerin birbiriyle uyuşmasıdır. Örneğin, Tablo 1'de "sınıflar" alanına 9-F sınıfının yazıp, tablo 2'de 9-F'nin bulunmaması sorunlara yol açabilir.

Access'de Veri Tipleri

Metin: Karakter türü (harf, rakam, özel karakter) bilgi içeren alanlar için kullanılan veri tipidir. Text türü bir alanın içereceği bilgi, 255 karakter uzunluğuna kadar olabilir. Önceden atanan değer 50'dir. Metin türü atanacak bilgiler, ad, soyad, adres gibi bilgilerle üzerinde hesaplama yapılmayacak rakamlar (örneğin, adreslerde bulunan kapı numaraları) ya da telefon numaraları.

Not: Not türü bilgiler de, metin türünde olan fakat 255 karakterden daha fazla karakter içeren bilgilerdir. Not türübir alan, 65,535 karaktere kadar bilgi içerebilir.

Sayı: Sayı türü, matematiksel işlemlere sokulacak türdeki bilgiler için uygundur (maaş, fiyat, miktar, ...). Sayı türündeki tanımlanmış Alan Boyutları ise şunlardır:

Bayt: 0-255 arasındaki sayıları içerir.

Tamsayı: -32768-32767 arasındaki sayıları içerir

Uzun Tamsayı: -2.147.483.648 - 2.147.483.647

Tek: -3.402.823 x 10³⁸ ile 1.401.298 x 10^-45 arasında bir negatif gerçel sayı ya da 1.401.298 x 10^-45^{ile 3.402.823 x 1038} İlk 7 hane hassastır. Onsan sonraki sayılar yuvarlatılır.

Çift: -1.79769313486231 x 10³⁰⁸ ile -4.94065645841247x 10^-324 arasında bir negatif sayı ya da 1.79769313486231 x 10³⁰⁸ile 4.94065645841247x 10^-324 arasında bir pozitif sayılardır.

Tarih/saat: 100 yılı ile 9999 yılı arasındaki tarihleri ve zamanı ifade etmek için kullanılır.

Para Birimi: Parasal türdeki veriler için kullanılır. 1-4 arasında ondalık haneye sahip olabilir. Ondalık noktanın sol tarafına 15 ve sağ tarafında 4 haneye kadar hassasiyete sahiptir.

Otomatik Sayı: Otomatik sayı değerine sahip olan bir alandaki sayılar ya 1'er 1'er artan tam sayılardır ya da Acsess 97 tarafından atanan ratgele sayılardır. Sayıları rastgele seçmek için "Genel-Yeni değerler-Rastgele" seçilir.

Evet/Hayır: İki değerden birini seçmek zorunlu olduğunda kullanılır.

OLE Nesnesi: Excel tablosu, Word dökümanı, resim ya da ses bilgisi olabilecek türden bilgilerdir.

Köprü: Internet adreslerinin girileceği alanlardır.

eserali Kardeşimizin İmzası